Kim był św. Bartłomiej?
Święty Bartłomiej Apostoł, jedna z dwunastu kluczowych postaci Nowego Testamentu, jest postacią, której życie i działalność na zawsze wpisały się w historię chrześcijaństwa. W Ewangeliach pojawia się pod dwoma imionami: jako Bartłomiej, co tradycyjnie tłumaczy się jako „syn Tolmaja” lub „syn oracza”, oraz jako Natanael, imię hebrajskie oznaczające „Bóg dał”. Kościół rzymskokatolicki, po początkowych dyskusjach, przyjął utożsamienie tych dwóch postaci, uznając je za jednego apostoła. Pochodził z Kany Galilejskiej, malowniczego miejsca, które wkrótce miało stać się świadkiem pierwszego cudu Jezusa. Jego powołanie do grona uczniów Chrystusa nastąpiło za sprawą Filipa, apostoła, który w nim dostrzegł potencjał i głęboką wiarę. Sam Jezus, widząc Natanaela przybywającego do Niego, wypowiedział znamienne słowa: „Oto prawdziwy Izraelita, w którym nie ma fałszu”, co świadczy o jego szczerości i prawości serca.
Powołanie i misje apostoła
Powołanie Bartłomieja do grona apostołów było kluczowym momentem w jego życiu, otwierającym drogę do głoszenia Ewangelii i szerzenia wiary chrześcijańskiej. Po zesłaniu Ducha Świętego, Bartłomiej wraz z pozostałymi apostołami wyruszył w świat, aby wypełnić misję zleconą przez Chrystusa. Według starożytnych tradycji i apokryfów, jego działalność misyjna była niezwykle szeroka i obejmowała odległe regiony. Głosił słowo Boże w Armenii, kraju, który miał stać się miejscem jego ostatecznego świadectwa. Jego ewangelizacyjne podróże zaprowadziły go również do Indii, gdzie według niektórych podań, zaniósł Ewangelię według św. Mateusza, co podkreśla jego rolę w rozpowszechnianiu świętych ksiąg. Działalność misyjna św. Bartłomieja rozciągała się także na Arabię, Etiopię, Likaonię, Mezopotamię i Frygię, pokazując jego niezłomną odwagę i zaangażowanie w szerzenie chrześcijaństwa w różnorodnych kulturowo i religijnie środowiskach.
Życie i męczeństwo św. Bartłomieja
Życie św. Bartłomieja Apostoła było naznaczone głęboką wiarą i oddaniem Chrystusowi, które culminowało w bohaterskim męczeństwie. Po latach głoszenia Ewangelii i umacniania wiary wiernych, jego misja zaprowadziła go do Armenii. Tam, według tradycji, poniósł śmierć męczeńską w mieście Albanopolis (obecnie Emanstahat). Okoliczności jego śmierci są szczególnie dramatyczne i świadczą o okrucieństwie prześladowców. Tradycja przekazuje, że jego męczeństwo polegało na obdarciu ze skóry żywcem, a następnie ukrzyżowaniu i ścięciu. Jest to jeden z najbardziej wstrząsających przykładów męczeństwa w historii Kościoła, podkreślający ogromne poświęcenie, jakie wielu chrześcijan było gotowych ponieść dla swojej wiary. Śmierć św. Bartłomieja datuje się na około 70 lub 71 rok n.e., co czyni go jednym z pierwszych świadków Chrystusa, który oddał życie za Ewangelię.
Kult i dziedzictwo św. Bartłomieja
Kult św. Bartłomieja Apostoła rozkwitał na przestrzeni wieków, a jego dziedzictwo jest wciąż żywe w tradycji chrześcijańskiej, sztuce i pobożności ludowej. Jego postać, jako jednego z dwunastu apostołów i męczennika, stanowi inspirację dla wielu pokoleń wiernych. Wraz z upływem czasu, wokół jego osoby narosło wiele opowieści i symboli, które pomagają zgłębić jego duchowość i znaczenie.
Ikonografia i atrybuty patrona
Ikonografia św. Bartłomieja Apostoła jest bardzo charakterystyczna i łatwo rozpoznawalna, głównie za sprawą jego kluczowych atrybutów. Najbardziej rozpoznawalnym symbolem jest nóż lub kordelas, narzędzie, którym miał zostać obdarty ze skóry. Ten potężny atrybut symbolizuje jego męczeństwo i odwagę w obliczu cierpienia. Często przedstawiany jest również z własną skórą, trzymaną w ręku, co jest bezpośrednim nawiązaniem do jego tragicznej śmierci. Ta symbolika, choć drastyczna, podkreśla jego całkowite oddanie Chrystusowi i gotowość do poniesienia najwyższej ofiary. W sztuce, zwłaszcza w malarstwie renesansowym, postać Bartłomieja bywa ukazywana z widoczną tkanką mięśniową, co podkreśla fizyczny wymiar jego cierpień. Słynny przykład to fresk Michała Anioła „Sąd Ostateczny” w Kaplicy Sykstyńskiej, gdzie artysta umieścił swój autoportret na skórze przedstawionej postaci świętego, co świadczy o głębokim wpływie tej sceny na wyobraźnię artystyczną.
Relikwie i miejsca kultu
Dziedzictwo św. Bartłomieja jest materialnie obecne w licznych relikwiach i miejscach kultu rozsianych po całym świecie. Jego święte szczątki są przedmiotem szczególnej czci, przyciągając rzesze pielgrzymów. Jednym z najważniejszych miejsc przechowywania jego relikwii jest bazylika św. Bartłomieja na Wyspie Tyberyjskiej w Rzymie, która od wieków stanowi centrum jego kultu. Kolejnym znaczącym miejscem jest katedra w Benewencie we Włoszech, gdzie również znajdują się cenne relikwie apostoła. W Polsce, kraju o głęboko zakorzenionej tradycji chrześcijańskiej, znajduje się imponująca liczba ponad 150 kościołów pod wezwaniem św. Bartłomieja Apostoła, co świadczy o jego wielkim znaczeniu i popularności wśród wiernych. Te liczne świątynie są świadectwem żywotności jego kultu i jego nieustającej obecności w polskiej pobożności.
Dzień obchodów i przysłowia
Dzień obchodów liturgicznych ku czci św. Bartłomieja Apostoła w Kościele rzymskokatolickim przypada na 24 sierpnia. Jest to data, która w kalendarzu liturgicznym poświęcona jest wspomnieniu jego życia, męczeństwa i orędownictwa. Cerkiew prawosławna również czci świętego Bartłomieja, wspominając go wielokrotnie w ciągu roku liturgicznego, co podkreśla jego uniwersalne znaczenie w chrześcijaństwie. Z dniem 24 sierpnia wiążą się również ludowe przysłowia, które odzwierciedlają znaczenie tego dnia w tradycji rolniczej i pogodowej. Wiele z nich nawiązuje do zmian w przyrodzie i zapowiada nadchodzącą jesień. Na przykład, przysłowie „Na świętego Bartłomieja, jeśli słonko dopieka, to jesień już niedaleka” odzwierciedla obserwację cyklicznych zmian w naturze. Inne przysłowia, takie jak „Święty Bartłomiej, gruszek worek napełniaj” sugerują czas zbiorów i obfitości.
Św. Bartłomiej – patron wielu zawodów i wzywany w chorobach
Święty Bartłomiej Apostoł, ze względu na swoje życie i męczeństwo, zyskał szczególny status patrona wielu grup zawodowych oraz orędownika w chorobach, co świadczy o jego wszechstronnym wpływie na życie ludzkie. Jego postać jest szczególnie bliska tym, którzy trudnią się pracą fizyczną i tym, którzy doświadczają cierpienia.
Patronat rzemieślników
Święty Bartłomiej Apostoł jest uznawany za patrona licznych grup rzemieślników, co wynika z symboliki jego męczeństwa i powiązania z pracą wymagającą precyzji i wytrwałości. Jego wstawiennictwo jest szczególnie cenione przez rzeźników, których praca wiąże się z obróbką skóry zwierzęcej, co symbolicznie nawiązuje do jego obdarcia ze skóry. Również garbarze, zajmujący się obróbką skór, widzą w nim swojego patrona. Kolejne grupy, które czczą św. Bartłomieja jako swojego patrona, to introligatorzy, których praca polega na oprawianiu ksiąg, często w skóry, szewcy, krawcy i piekarze. W przypadku tych ostatnich, patronat może wynikać z połączenia z pracą ręczną i potrzebą dokładności. Ten szeroki zakres patronatu odzwierciedla wszechstronność świętego i jego zrozumienie dla trudów pracy ludzkiej.
Wzywany w chorobach nerwowych i skórnych
Święty Bartłomiej Apostoł jest również wzywany jako orędownik w leczeniu specyficznych schorzeń, co wynika z symboliki jego męczeństwa i tradycji. Jest szczególnie czczony jako patron osób cierpiących na choroby nerwowe i konwulsje. Ta łączność może wynikać z fizycznego cierpienia, jakiego doświadczył, a które mogło być postrzegane jako ekstremalne napięcie nerwowe. Ponadto, ze względu na sposób jego śmierci, jest on również wzywany w przypadku chorób skóry. Ta symboliczna więź z cierpieniami fizycznymi sprawia, że wiele osób zwraca się do niego z prośbą o ulgę i uzdrowienie w tych konkretnych dolegliwościach.
Modlitwy do św. Bartłomieja Apostoła
Modlitwy do św. Bartłomieja Apostoła są wyrazem wiary i ufności w jego wstawiennictwo u Boga. Wierni zwracają się do niego z prośbami o pomoc w różnych potrzebach życiowych, a także w intencji duchowego rozwoju. Jego życie i męczeństwo stanowią inspirację do wytrwałości w wierze i odwagi w obliczu trudności. Modlitwy te często odzwierciedlają jego patronat, prosząc o pomoc w pracy, zdrowie, a także o siłę do pokonywania życiowych wyzwań. Wiele z tych modlitw nawiązuje do jego cech, takich jak szczerość i prawość, o których mówił sam Jezus, nazywając go „prawdziwym Izraelitą, w którym nie ma fałszu”. Wierni proszą o łaskę życia bez podstępu i o czystość serca, podobnie jak sam święty.
Dodaj komentarz